Ο καταρράκτης είναι μια από τις πιο συχνές παθήσεις στα μάτια. Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι άνω των 65–70 ετών έχουν κατά κάποιο τρόπο καταρράκτη. Στην Ευρώπη γίνονται κάθε χρόνο πάνω από 4,5 εκατομμύρια επεμβάσεις για να διορθωθεί η όραση που έχει επηρεαστεί από αυτόν. Στην Ελλάδα, όμως, οι επεμβάσεις είναι πολύ λιγότερες — περίπου 70.000 έως 80.000 ετησίως.
Ακόμα και αν ο αριθμός είναι μικρότερος, η τεχνολογία και οι πρακτικές των επεμβάσεων είναι πάρα πολύ υψηλού επιπέδου και στην Ελλάδα.
Παρακάτω αναφέρουμε μερικά σημαντικά πράγματα για τον καταρράκτη:
Ξέρεις ότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι καταρράκτη;
Ο φυσικός φακός του ματιού, με τα χρόνια, χάνει τη διαύγειά του και θολώνει. Όταν αυτό αρχίσει να προκαλεί συμπτώματα που εμποδίζουν την καθημερινή ζωή, τότε λέμε ότι έχουμε καταρράκτη. Ο πιο κοινός τύπος είναι ο πυρηνικός, που ξεκινά από το κέντρο του φακού. Υπάρχουν όμως και άλλοι τύποι — φλοιώδης (θόλωση γύρω-γύρω) και οπίσθιος υποκαψικός — ο οποίος μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερους ανθρώπους, ειδικά μετά από χρήση κορτιζονούχων ή τραύματα.
Ο καταρράκτης αφορά μόνο ηλικιωμένους;
Κάποια μωρά γεννιούνται με καταρράκτη (συγγενής καταρράκτης). Αυτό μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικότητα, γενετικά προβλήματα ή ακόμα και σε λοίμωξη ή τραυματισμό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όσο πιο νωρίς εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί, τόσο καλύτερα μπορεί να αναπτυχθεί η όραση του παιδιού.
Πότε πρέπει να κάνω επέμβαση καταρράκτη;
Η απόφαση για επέμβαση δεν βασίζεται σε κάποιο στάδιο ωρίμανσης, αλλά στο πόσο επηρεάζει ο καταρράκτης την καθημερινότητα — πόσο δυσκολεύει τη λειτουργικότητα της όρασης, πόσο επηρεάζει δραστηριότητες όπως ανάγνωση, οδήγηση, κ.ά. Μερικές φορές τα προβλήματα εμφανίζονται σε έντονο φως ή όταν οδηγούμε τη νύχτα, ενώ σε πιο σκοτεινές συνθήκες μπορεί να μην φαίνεται τόσο πολύ.
Πώς επηρεάζει το σάκχαρο τον καταρράκτη;
Σε άτομα με διαβήτη που δεν ρυθμίζουν καλά το σάκχαρο, ο φακός του ματιού δέχεται υπερβολική γλυκόζη και αυτό μπορεί να τον θολώσει πιο γρήγορα — δηλαδή να προκαλέσει καταρράκτη νωρίτερα από το κανονικό.
Επηρεάζει η ηλιακή ακτινοβολία και το χρώμα των ματιών τον καταρράκτη;
Μελέτες δείχνουν ότι όσοι έχουν καστανά μάτια μπορεί να διατρέχουν ελαφρώς μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καταρράκτη απ’ ό,τι όσοι έχουν πιο ανοιχτόχρωμα μάτια. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όσοι έχουν γαλάζια ή πράσινα μάτια είναι “ασφαλείς” — η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου παραμένει παράγοντας ρίσκου. Φρόντισε να φοράς γυαλιά ηλίου με καλό UV φίλτρο όλο το χρόνο.
Ξαναεμφανίζεται ο καταρράκτης;
Κατά τη χειρουργική επέμβαση, ο θολωμένος φυσικός φακός αφαιρείται και στη θέση του τοποθετείται ένας συνθετικός φακός (ενδοφακός) που δεν θολώνει. Μερικοί ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν μερική θόλωση στη μεμβράνη που τον στηρίζει (περιφάκιο) — αυτό λέγεται “δευτερογενής καταρράκτης” — και αντιμετωπίζεται με λέιζερ, χωρίς νέα τομή στο μάτι.
Υπάρχουν κίνδυνοι και επιπλοκές από την επέμβαση του καταρράκτη;
Στους ανθρώπους με πολύ μεγάλη μυωπία, η επέμβαση καταρράκτη ενδέχεται να συνοδεύεται από μεγαλύτερο κίνδυνο αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς μετά την επέμβαση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει η επέμβαση — αλλά ο γιατρός θα εξετάσει πολύ προσεκτικά τον κίνδυνο και θα λάβει τα κατάλληλα μέτρα.
Χρειάζεται να κάνω επέμβαση καταρράκτη και στα δύο μάτια;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, διορθώνεται πρώτα ένα μάτι και μετά το άλλο όταν χρειάζεται. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο γιατρός μπορεί να συστήσει να γίνουν οι επεμβάσεις και στα δύο μάτια την ίδια μέρα — ακόμα κι αν το ένα μάτι έχει καλή όραση — για λόγους σταθερότητας, ασφάλειας ή για να αποφευχθούν πιθανοί τραυματισμοί σε ηλικιωμένα άτομα από πτώσεις.