Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσικού φακού που υπάρχει μέσα στο μάτι μας. Ο φακός αυτός ονομάζεται κρυσταλλοειδής και βρίσκεται πίσω από την ίριδα (χρωματιστό μέρος του ματιού). Έχει σχήμα και μέγεθος φακής.
Ο φακός αυτός στα νεαρά άτομα είναι απόλυτα καθαρός και διαυγής. Ωστόσο με το πέρας της ηλικίας, ο φακός αυτός θολώνει δημιουργώντας τον καταρράκτη. Ο ασθενής αντιλαμβάνεται αυτή τη θόλωση με τη μείωση της όρασής του και τη δυσκολία σε νυχτερινές δραστηριότητες, όπως είναι η βραδινή οδήγηση.
Αριστερά: Φυσιολογικό μάτι, δεξιά: μάτι με καταρράκτη.
Τι προκαλεί ο καταρράκτης;
Ο καταρράκτης προκαλεί μια σειρά ανεπιθύμητων συμπτωμάτων, μεταξύ των οποίων:
• Μείωση της όρασης
• Ενοχλήσεις-δυσκολία στην έγχρωμη όραση
• Διπλή όραση
• Αυξημένη ευαισθησία στο φως
Η θεραπεία καταρράκτη είναι απαραίτητη όταν η οπτική οξύτητα έχει μειωθεί σε σημείο που να κάνει δύσκολη την καθημερινότητα (π.χ. για οδήγηση, παρακολούθηση τηλεόρασης, ανάγνωση και άλλα παρόμοια).
Πώς γίνεται παραδοσιακά η επέμβαση του καταρράκτη;
Η σύγχρονη τεχνική για την αφαίρεση του καταρράκτη που πραγματοποιείται εδώ και δύο (2) δεκαετίες είναι η τεχνική της φακοθρυψίας. Η επέμβαση του καταρράκτη γίνεται με τοπική αναισθησία. Ο ασθενής ξαπλώνει ανάσκελα σε ένα ειδικά διαμορφωμένο κρεβάτι και έχει πλήρη επίγνωση της όλης διαδικασίας, καθώς χρειάζεται να είναι σε επαφή με το χειρουργό-οφθαλμίατρο. Πάνω από το μάτι του ασθενούς τοποθετείται το μικροσκόπιο, μέσα από το οποίο κοιτάζει ο οφθαλμίατρος για να κάνει την επέμβαση.
Ο χειρουργός-οφθαλμίατρος δημιουργεί δύο πολύ μικρές τομές (παρακεντήσεις) 2 χιλιοστών για να μπορέσει να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία του και να αφαιρέσει το θολωμένο φακό.
Αρχικά δημιουργεί ένα κυκλικό άνοιγμα στο πρόσθιο τμήμα του σάκου μέσα στον οποίο βρίσκεται ο καταρράκτης για να μπορέσει να αποκτήσει πρόσβαση εκεί και να τον αφαιρέσει. Στη συνέχεια χρησιμοποιεί υπερηχητικές δονήσεις, οι οποίες ρευστοποιούν και θρυμματίζουν το θολωμένο φακό. Σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε ότι όσο πιο σκληρός και ώριμος είναι ο καταρράκτης, τόσο πιο δύσκολο είναι να ρευστοποιηθεί και να αφαιρεθεί μέσα από το μάτι. Γενικότερα οι χειρισμοί που χρειάζονται για την αφαίρεση ενός μέτριου καταρράκτη είναι πιο εύκολοι και απαιτείται και λιγότερη ενέργεια από το μηχάνημα του υπερήχου.
Αριστερά: Όραση με καταρράκτη, δεξιά: Όραση μετά την επέμβαση καταρράκτη.
Τέλος, αφού καθαριστεί προσεκτικά όλη η κάψουλα που περιείχε τον καταρρακτικό φακό και δεν υπάρχουν υπολείμματα εισάγεται στο μάτι μέσα από τις μικρές τομές ο νέος καθαρός ενδοφακός. Ο ενδοφακός ξεδιπλώνεται σιγά σιγά μέσα στο μάτι και με μικρές κινήσεις του χειρουργού παίρνει τη νέα του θέση. Ο ενδοφακός έχει επίσης τη δυνατότητα να διορθώνει αστιγματισμό (τορικός ενδοφακός) ή και να προσφέρει καθαρή και άνετη όραση σε όλες τις αποστάσεις (πολυεστιακός ενδοφακός).
Μέγεθος και σχήμα ενδοφακού.
Επέμβαση καταρράκτη με Femtosecond laser
Στην οφθαλμολογία τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει το femtosecond laser, το οποίο ξεκίνησε από τη διαθλαστική χειρουργική (αφαίρεση μυωπίας, υπερμετρωπίας, αστιγματισμού με laser) με τη μέθοδο Lasik. Πρόσφατα η τεχνολογία του femtosecond laser υιοθετήθηκε και για τις επεμβάσεις καταρράκτη.
Συγκεκριμένα στο Femto Cataract όπως έχει ονομαστεί ο φακός του καταρράκτη αφαιρείται με laser και όχι με νυστέρι. Για να γίνει το laser πρώτα γίνεται μια καθοδηγούμενη από τον υπολογιστή σάρωση του ματιού για να δημιουργηθεί ένα 3D σχέδιο της λειτουργίας.
Ακολουθούν 4 βασικά βήματα:
1. Δημιουργία τομών.
2. Διόρθωση του αστιγματισμού.
3. Ακριβής και απόλυτα ομαλή τομή γύρω από την κάψουλα που βρίσκεται ο θολωμένος φακός.
4. Κατακερματισμός του καταρρακτικού φακού
Στάδια επέμβασης καταρράκτη με femtosecond laser.
Πλεονεκτήματα επέμβασης καταρράκτη με femtosecond laser
Η επέμβαση καταρράκτη με femtosecond laser έχει μεγάλη ακρίβεια και ασφάλεια. Η ακρίβεια στις τομές και στους χειρισμούς κατά τη διάρκεια της επέμβασης παρέχουν μεγάλη αξιοπιστία για καλύτερα μετεγχειρητικά αποτελέσματα και μικρότερες πιθανότητες επιπλοκών.
Πως πραγματοποιείται η επέμβαση του καταρράκτη με Femtosecond Laser;
Η επέμβαση του καταρράκτη με femtosecond laser πραγματοποιείται επίσης με τοπική αναισθησία, με ειδικές σταγόνες (όπως και η παραδοσιακή τεχνική της φακοθρυψίας). Η διαδικασία διαρκεί περίπου 10-15 λεπτά, αναλόγως με την εμπειρία του χειρουργού.
Το άνοιγμα της κάψουλας του φακού πραγματοποιείται με την εξαιρετική ακρίβεια του femtosecond laser. Στη συνέχεια ακολουθεί ο θρυμματισμός του καταρρακτικού φακού και η τοποθέτηση του αναδιπλούμενου ενδοφακού, ο οποίος θα ξεδιπλωθεί και θα πάρει τη θέση του μέσα στο μάτι στη θέση του φυσικού φακού του ματιού. Στην κλινική θα χρειαστεί να παραμείνετε για περίπου 2-3 ώρες.