Επιστημονικά Νέα

2. Ποια είναι τα είδη του καταρράκτη;

 Γεροντικός καταρράκτης
Ο καταρράκτης μπορεί να προκαλείται λόγω ηλικίας (γεροντικός). Ο γεροντικός καταρράκτης είναι συνήθως πυρηνικός, δηλαδή αρχικά σχηματίζεται στο κέντρο του φακού και στη συνέχεια εκτείνεται σε όλη του τη δομή. Όσο πιο θολός είναι ο φακός, τόσο χειρότερη είναι και η όραση.

 Συγγενής καταρράκτης
Ο συγγενής καταρράκτης δημιουργείται εκ γενετής. Μπορεί να οφείλεται σε κάποια γενετική πάθηση όπως το σύνδρομο Down ή συγγενή λοιμώδη νοσήματα (ερυθρά). Επίσης μπορεί να σχετίζεται με άλλα μεταβολικά νοσήματα ή με οφθαλμικές ανωμαλίες.

 Τραυματικός καταρράκτης
Επίσης ο καταρράκτης μπορεί να είναι τραυματικός. Κάποιο χτύπημα, ή κάποιο ξένο σώμα μπορεί να χτυπήσει το μάτι ή και το φακό και να προκαλέσει πιο γρήγορα τη θόλωσή του και να οδηγήσει έτσι στη δημιουργία καταρράκτη.

 Φαρμακευτικός καταρράκτης

Ο καταρράκτης μπορεί να αρχίσει να δημιουργείται σε νεαρότερη ηλικία από το φυσιολογικό σε περιπτώσεις που ο ασθενής λαμβάνει φάρμακα όπως κορτιζόνη για μεγάλο χρονικό διάστημα.

  Καταρράκτης μετά από επέμβαση βυθού στα μάτια
Ο καταρράκτης μπορεί ακόμη να δημιουργηθεί μετά από κάποια οφθαλμολογική επέμβαση βυθού, όπως είναι η υαλοειδεκτομή, η οποία χρησιμοποιείται για αντιμετώπιση αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς ή παθήσεων της ωχράς κηλίδας (οπή ωχράς κηλίδας, επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη). Σε αυτούς τους ασθενείς ο καταρράκτης φαίνεται να δημιουργείται ή να εξελίσσεται πιο γρήγορα από το φυσιολογικό.

 Καταρράκτης λόγω συστηματικών νοσημάτων
Νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης μπορούν να προκαλέσουν ή να επιταχύνουν τη δημιουργία καταρράκτη.

Νυχτερινή οδήγηση με καταρράκτη

3. Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καταρράκτη;

Οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον καταρράκτη περιλαμβάνουν:
• Μεγαλύτερη Ηλικία
• Αλκοόλ
• Κάπνισμα
• Παχυσαρκία
• Διαβήτης
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Τραυματισμοί στα μάτια
• Υπερβολική έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία (UV ακτινοβολία)
• Έκθεση σε ακτινοβολία ακτίνων Χ

4. Πώς γίνεται η επέμβαση του καταρράκτη;

Η επέμβαση του καταρράκτη είναι μια πολύ ασφαλής και λεπτή επέμβαση. Γίνεται σε κλινική ημερήσιας νοσηλείας, που σημαίνει ότι δε χρειάζεται να μείνετε στο νοσοκομείο για πάνω από 3 ώρες. Η αναισθησία είναι μόνο με σταγόνες, τοπικά στην περιοχή του ματιού.

Ο χειρουργός οφθαλμίατρος χρησιμοποιεί εξαιρετικά λεπτά εργαλεία, τα οποία μπαίνουν στο μάτι από 2 τρύπες πλάτους μόλις 2 χιλιοστών. Αρχικά γίνεται το άνοιγμα του σάκου μέσα στον οποίο είναι ο θολωμένος φακός (καταρράκτης). Στη συνέχεια με τη βοήθεια υπερήχων αυτός ρευστοποιείται και αφαιρείται τμηματικά. Τέλος ένας νέος διαυγής φακός που ονομάζεται ενδοφακός εισέρχεται μέσα στον κενό πια σάκο του ματιού και ξεδιπλώνεται μέσα στην κοιλότητα.
Για την επέμβαση του καταρράκτη δε χρειάζονται ράμματα και ο ασθενής πολλές φορές δε φαίνεται καν χειρουργημένος, αφού το μάτι οπτικά φαίνεται ανέπαφο. Η όραση είναι βελτιωμένη από τις πρώτες κιόλας ώρες μετά την επέμβαση.

5. Τι είναι το femtosecond laser στην επέμβαση του καταρράκτη;

Τα τελευταία η εξέλιξη των laser είναι ραγδαία. Ξεκινώντας από τη διαθλαστική χειρουργική, το femtosecond laser είναι πλέον διαθέσιμο και για το χειρουργείο του καταρράκτη. Συγκεκριμένα το femto cataract laser, όπως είναι διεθνώς γνωστό χρησιμοποιείται για την ακριβή δημιουργία των τομών που χρειάζονται για να εισέλθουν τα μικρά εργαλεία της επέμβασης. Επίσης το femtosecond laser παρέχει άψογη ακρίβεια σε καίριες κινήσεις και χειρισμούς, όπως το ομαλό άνοιγμα του περιφακίου (σάκου του φακού του καταρράκτη). Με αυτό τον τρόπο μειώνονται ακόμη περισσότερο οι πιθανές επιπλοκές μετά την επέμβαση.

Αριστερά: Επέμβαση καταρράκτη με την κλασσική μέθοδο, δεξιά καταρράκτης με femtosecond laser.

6. Πόσο καιρό χρειάζεται να προσέχω μετά την επέμβαση του καταρράκτη;

Γενικότερα σήμερα με την πρόοδο της τεχνολογίας, δεν ισχύουν οι παλιές οδηγίες που δίνονταν στους ασθενείς όπως να αποφύγουν τα βάρη, το σκύψιμο κλπ. Αυτό που θα πρέπει να προσέχουν ωστόσο ιδιαίτερα είναι η πιθανότητα της μόλυνσης την πρώτη εβδομάδα. Τις πρώτες μέρες μετά την επέμβαση οι μικρές τρυπούλες που έχουν γίνει είναι ανοιχτές και υπάρχει κίνδυνος να μπει κάποιο μικρόβιο στο μάτι. Γι’ αυτό ο ασθενής θα πρέπει να προσέχει να μην ακουμπά το μάτι του, να μην το τρίβει και να αποφεύγει τους κλειστούς χώρους με πολύ καπνό για μία εβδομάδα. Κατά τα άλλα μπορεί να έχει μια συνηθισμένη καθημερινότητα, χωρίς υπερβολές.

7. Τι είναι ο πολυεστιακός ενδοφακός;

Ο πολυεστιακός ενδοφακός είναι ένας νέος φακός που τοποθετείται μέσα στο μάτι στη θέση του φυσικού φακού του ματιού μετά την επέμβαση του καταρράκτη. Ο πολυεστιακός αυτός φακός έχει τη δυνατότητα να προσφέρει καλή και άνετη όραση σε μακρινή, μεσαία και κοντινή απόσταση. Έτσι ο ασθενής μπορεί να απαλλαγεί από τη χρήση μακρινών και κοντινών γυαλιών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας μας επιτρέπει πλέον να χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο πολυεστιακούς ενδοφακούς, ιδιαίτερα σε ασθενείς που θέλουν να συνεχίσουν αν δραστηριοποιούνται ενεργά στην καθημερινότητά τους, χωρίς τη συνεχή χρήση γυαλιών.

8. Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας μετά από επέμβαση καταρράκτη;

Η επέμβαση του καταρράκτη είναι μια από τις πιο συχνές και επιτυχημένες χειρουργικές επεμβάσεις που εκτελούνται σήμερα. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες το ποσοστό επιτυχίας της επέμβασης καταρράκτη είναι 98% ή και υψηλότερο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον μάλιστα έχουν τα αποτελέσματα μιας πολυετής μελέτης που διεξήχθη μεταξύ 1994 και 2006, όπου αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι το 99,5% των ασθενών δεν είχαν σοβαρές μετεγχειρητικές επιπλοκές. Σήμερα βεβαίως το ποσοστό των επιπλοκών έχει πρακτικά μηδενιστεί με την πρόοδο των χειρουργικών εργαλείων και των τεχνικών.

Ένθεση πολυεστιακού ενδοφακού

9. Πόσο χρειάζεται να περιμένω για να κάνω επέμβαση καταρράκτη;

Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι θα πρέπει ο ασθενής να περιμένει για να κάνει την επέμβαση αφού ωριμάσει πρώτα ο καταρράκτης. Ωστόσο σήμερα κάτι τέτοιο δεν ισχύει και αυτό γιατί πλέον ο καταρράκτης ρευστοποιείται για να αφαιρεθεί χωρίς να γίνουν μεγάλες τομές. Όσο πιο ώριμος και σκληρός είναι ο καταρράκτης, τόσο πιο δύσκολα ρευστοποιείται και αυτό είναι σημαντικό για να αποφευχθούν πιθανές επιπλοκές. Ένας μέτριος καταρράκτης λοιπόν ρευστοποιείται και αφαιρείται πιο εύκολα, προσφέροντας μια ομαλή αποκατάσταση στην όραση.

10. Τι είναι ο δευτερογενής καταρράκτης;

Ο δευτερογενής καταρράκτης δημιουργείται μετά την επέμβαση του καταρράκτη σε ορισμένους ασθενείς. Είναι απολύτως φυσιολογικό και δε θεωρείται επιπλοκή. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι δημιουργούνται κάποιες εναποθέσεις (συλλογή) κυττάρων επάνω στο νέο ενδοφακό που τοποθετήθηκε στην επέμβαση. Αυτό που θα αισθανθείτε είναι μια θόλωση της όρασής σας. Ο δευτερογενής καταρράκτης αντιμετωπίζεται εύκολα και εντελώς ανώδυνα με ένα laser στο ιατρείο, όπου ο οφθαλμίατρος καθαρίζει ουσιαστικά αυτά τα κύτταρα επάνω από το φακό.