Τα τελευταία 20 χρόνια έχει αναπτυχθεί ραγδαία η τεχνολογία των Lasers (Excimer Laser) και ιδιαίτερα τα τελευταία 10 χρόνια η Laser assisted Keratomileusis (LASIK) έχει αλλάζει ριζικά τις θεραπευτικές και διορθωτικές επιλογές για εκατομμύρια ανθρώπους με γυαλιά.
Αν επιθυμείτε να απαλλαγείτε από τα γυαλιά σας διαβάστε αυτό το φυλλάδιο προσεκτικά. Σκεφτείτε τις δικές σας προσωπικές ανάγκες όρασης και τις προσδοκίες σας και συζητήστε τις με τον οφθαλμίατρό σας πριν πάρετε οποιαδήποτε απόφαση.
Πώς βλέπουμε;
Ο κερατοειδής, ο διαφανής φακός ο οποίος βρίσκεται μπροστά από την ίριδα και ο φακός του ματιού ο οποίος βρίσκεται πίσω από την ίριδα, συγκεντρώνουν (συγκλίνουν) τις ακτίνες του φωτός έτσι ώστε να εστιάζονται καθαρά επάνω στον αμφιβληστροειδή, ένα στρώμα από φωτοευαίσθητα κύτταρα στο πίσω μέρος του ματιού (σαν το φιλμ της φωτογραφικής μηχανής). Ο αμφιβληστροειδής μετατρέπει την ακτίνα του φωτός σε νευρικά σήματα τα οποία με τα οπτικά νεύρα μεταφέρονται στον εγκέφαλο ο οποίος τα αναγνωρίζει σαν εικόνες.
Αν οι ακτίνες του φωτός δεν εστιάζονται ακριβώς επάνω στον αμφιβληστροειδή το είδωλο είναι θολό. Αυτό το πρόβλημα ονομάζεται διαθλαστικό λάθος. Τα γυαλιά, οι φακοί επαφής και η διαθλαστική χειρουργική προσπαθούν να μειώσουν τα διαθλαστικά λάθη, εστιάζοντας καλύτερα τις ακτίνες του φωτός πάνω στον αμφιβληστροειδή.
Μυωπία
Αν το μάτι είναι μακρύτερο από το φυσιολογικό ή ο κερατοειδής ή ο φακός του ματιού έχουν μεγαλύτερη δύναμη εστιασμού από το φυσιολογικό, τότε οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή αντί πάνω σε αυτόν. Αυτή η διαθλαστική απόκλιση ονομάζεται μυωπία και σημαίνει ότι έχετε πρόβλημα να βλέπετε καθαρά τα αντικείμενα, ιδιαίτερα σε μία απόσταση.
Υπερμετρωπία
Αν το μάτι είναι μικρότερο από το φυσιολογικό ή ο κερατοειδής ή ο φακός του ματιού έχουν λιγότερη δύναμη εστιασμού από το φυσιολογικό τότε οι ακτίνες του φωτός υποτίθεται ότι εστιάζονται πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Αυτή η διαθλαστική απόκλιση ονομάζεται υπερμετρωπία και σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα καθαρής οράσεως ιδιαίτερα για κοντά. Ένα νέο άτομο πιθανώς να μην έχει ιδιαίτερο πρόβλημα κοντινής οράσεως γιατί καλύπτεται από την δυνατή προσαρμογή που έχουν τα νεαρά άτομα (αυτό που χάνεται μετά τα 40 και ονομάζεται πρεσβυωπία).
Αστιγματισμός
Ο αστιγματισμός συμβαίνει όταν η καμπυλότητα του κερατοειδούς δεν είναι ίδια σε όλους τους ισημερινούς και μεσημβρινούς του, με άλλα λόγια αν υπάρχει κάποια αρχιτεκτονική ανωμαλία της επιφανείας του κερατοειδούς. Σε αυτήν την περίπτωση οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται σε διαφορετικά σημεία επάνω στον αμφιβληστροειδή και προκαλούν παραθλάσεις και διαστρεβλώσεις του ειδώλου.
Ποιοι είναι κατάλληλοι υποψήφιοι για LASIK;
To LASIK ενδείκνυται για άτομα τα οποία θέλουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τα γυαλιά ή τους φακούς επαφής. Άνθρωποι οι οποίοι ψάχνουν τέλεια όραση χωρίς καμία απολύτως εξάρτηση από γυαλιά ή φακούς επαφής, έστω και βοηθητικά, υπάρχει πιθανότητα να απογοητευθούν. Ο καλός υποψήφιος για LASIK πρέπει να μην έχει ιστορικό οφθαλμικών παθήσεων και η συνταγή γυαλιών ή φακών του να είναι ίδια για μεγάλο διάστημα. Ιδιαίτερα, πρέπει να έχει κλείσει το 18ο έτος της ηλικίας και να έχει σταθερή διόρθωση τουλάχιστον για ένα χρόνο.
Έγκυες γυναίκες, άνθρωποι με διαβήτη, χρήση κορτιζόνης ή αυτοάνοση νόσο του κολλαγόνου υπό κακό έλεγχο, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα, ερυθρηματώδη λύκο ή με ιστορικό οφθαλμολογικού έρπητα, καλύτερα να αποφύγουν κάθε διαθλαστική διόρθωση με LASER.
Τα διαθλαστικά όρια της μεθόδου LASIK περιλαμβάνουν μυωπία έως 10 βαθμούς, υπερμετρωπία έως 6 βαθμούς και αστιγματισμό έως 4 βαθμούς (φυσικά όσο μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα, τόσο μειώνεται και η ευστοχία της μεθόδου).
Αν έχετε κάποιες ιδιαίτερες επαγγελματικές απαιτήσεις της οράσεως λόγω επαγγέλματος, πρέπει να στο συζητήσετε με τον οφθαλμίατρό σας.
Προεγχειρητικός έλεγχος για LASIK
Μία λεπτομερής και ακριβέστατη οφθαλμολογική εξέταση είναι το πρώτο βήμα.
Η διαθλαστική απόκλιση πρέπει να μετρηθεί προσεκτικά για κοντά και μακριά. Κατόπιν πρέπει να γίνει μία ιδιαίτερη χαρτογράφηση του κερατοειδούς η οποία ονομάζεται τοπογραφία, και δείχνει με λεπτομέρεια όλες τις μικρές προσωπικές ιδιαιτερότητες της επιφανείας του κερατοειδούς. Πέρα από την απλή τοπογραφία τώρα χρησιμοποιούνται και ιδιαίτερες πολύ πιο προηγμένες τεχνολογίες οι οποίες ονομάζονται παραθλασιόμετρα και μετρούν όλες τις μικρές ιδιαιτερότητες και αποκλίσεις του ματιού σαν σύνολο. (π.χ. ORBSCAN). Μετρείται επίσης το πάχος του κερατοειδούς καθώς και το μήκος ολοκλήρου του ματιού.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η επέμβαση γίνεται και στα δύο μάτια ταυτοχρόνως, εκτός αν ο οφθαλμίατρός σας σας συμβουλεύσει για το αντίθετο.
Είναι πολύ σημαντικό να ενημερωθεί ο υποψήφιος για LASIK να μην χρησιμοποιήσει τους φακούς επαφής για τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν από όλες αυτές τις μετρήσεις, έτσι ώστε να μην επηρεαστεί η ακρίβεια αυτών.
Επίσης η χρήση make up, και ειδικών αισθητικών σκευασμάτων την προηγούμενη και την ημέρα της επέμβασης πρέπει να αποφευχθούν. Επίσης είναι καλό να έρθετε σε επαφή με τον εργοδότη σας για την πιθανότητα να λείψετε 1-3 ημέρες ή να έχετε μειωμένες υποχρεώσεις για μικρό χρονικό διάστημα.
Πώς γίνεται η επέμβαση LASIK;
Η επέμβαση γίνεται σε μία ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα LASER στα εξωτερικά ιατρεία του Νοσοκομείου (όχι σε χειρουργείο).
Περιμένοντας στην αίθουσα αναμονής η νοσοκόμα βάζει αρκετές αναισθητικές σταγόνες και στα δύο μάτια. Έπειτα ο ασθενής περνά στην αίθουσα του LASER, όπου ξαπλώνει σε ειδική καρέκλα (τύπου οδοντιατρείου) κεκλιμένη προς τα πίσω. Τα μάτια καθαρίζονται, απολυμαίνονται, και όλο το κεφάλι καλύπτεται με ειδικό αποστειρωμένο κάλυμμα μίας χρήσης. Και άλλες σταγόνες αναισθητικές ενσταλάζονται στο μάτι, και τοποθετείται ένας ειδικός βλεφαροδιαστολέας που κρατά τα βλέφαρα ανοικτά, ενώ ακριβώς πάνω από το μάτι υπάρχει η έξοδος του LASER (περίπου σαν βιντεοκάμερα) με ένα οδηγό-φως για να προσηλώνει ο ασθενής το βλέμμα του.
Κατ΄αρχάς με ένα ειδικό μαρκαδόρο σημειώνονται κάποια οδηγά σημεία στην επιφάνεια του κερατοειδούς, και μετά το δακτυλίδι αναρρόφησης επικάθεται στον κερατοειδή και με αρνητική πίεση προσκολλάται επάνω του. Το δακτυλίδι αναρρόφησης ρουφά και επιπεδώνει την επιφάνεια του κερατοειδούς που πρόκειται να δεχθεί το LASER.
Πάνω στον δακτύλιο αυτό τοποθετείται και κουμπώνει ο μικροκερατοτόμος, ένα ειδικό αυτόματο ρομποτικό εργαλείο το οποίο κινείται αυτομάτως επάνω από τον κερατοειδή σε μία προκαθορισμένη τροχιά προς τα εμπρός και πάλι επιστρέφει προς πίσω, δημιουργώντας έτσι ένα μικρό κερατικό κρημνό (μία φλίδα πάρα πολύ λεπτή) η οποία ενώνεται με τον υπόλοιπο κερατοειδή με ένα μικρό μίσχο στην άκρη. Αφού δημιουργηθεί ο κρημνός, ο μικροκερατοτόμος και το δακτυλίδι αναρρόφησης απομακρύνονται από το μάτι, και ο κρημνός ανασπάτε προς τα πίσω αφήνοντας εκτεθειμένο το τμήμα (στρώμα) του κερατοειδούς το οποίο θα δεχθεί το LASER ο εκτεθειμένος κερατοειδής στεγνώνετε και το LASER επικεντρώνεται στο κέντρο της κόρης του ματιού.
Κατόπιν ακολουθούν 30-60 δευτερόλεπτα LASER, τα οποία ο ασθενής ουσιαστικά αντιλαμβάνεται σαν λάμψη που βλέπει μπροστά από το μάτι του. Στην πραγματικότητα αυτό που κάνει το LASER είναι να εξατμίζει με ακρίβεια και σε προκαθορισμένο βάθος κύτταρα από το στρώμα του κερατοειδούς, επιπεδώνοντας (σμιλεύοντας) την επιφάνεια του.
Αφού τελειώσει και η διαδικασία του LASER ο κρημνός τοποθετείται ξανά και κλείνει στην θέση που ήταν πριν. Ο χειρουργός βεβαιώνεται ότι ο κρημνός έχει επικαθίσει ομαλά επάνω στο στρώμα του κερατοειδούς, όλος ο κερατοειδής ελέγχεται αρκετές φορές όσον αφορά την αρχιτεκτονική του τελειότητα, στεγνώνετε, τοποθετούνται αρκετές αντιβιοτικές σταγόνες, αφαιρείται ο βλεφαροδιαστολέας και η ίδια ακριβώς διαδικασία ακολουθείται και για το άλλο μάτι.
Η όλη διαδικασία είναι ανώδυνη και η μόνη ενόχληση που μπορεί να έχει κανείς είναι μία μικρή αρχική δυσφορία που μπορεί να νιώθει λόγω του βλεφαροδιαστολέα ή όταν επικάθεται το δακτυλίδι αναρρόφησης όπου συνήθως για μερικά δευτερόλεπτα υπάρχει και απώλεια του φωτός, που επανέρχεται μετά την αφαίρεση του δακτυλιδιού.
Προεγχειρητικές οδηγίες για τη μέθοδο LASIK
- Οι μαλακοί φακοί επαφής πρέπει να αφαιρούνται για 7-10 ημέρες τουλάχιστον, προ της χειρουργικής επεμβάσεως, ενώ οι ημίσκληροι και οι σκληροί φακοί επαφής πρέπει να αφαιρούνται τουλάχιστον για 3 εβδομάδες.
- Οι κυρίες πρέπει να χρησιμοποιούν Johnson baby oil ή ανάλογο προϊόν καθαρισμού για να καθαρίζουν την περιοχή γύρω από τα μάτια το βράδυ πριν την χειρουργική επέμβαση.
- Αποφύγετε την καφεΐνη και το αλκοόλ για 24 ώρες πριν την επέμβαση. Αυτές οι ουσίες μπορεί να επηρεάσουν την διάμετρο της κόρης και να διαταράξουν τον ύπνο σας.
- Ντυθείτε άνετα και ζεστά γιατί συνήθως η θερμοκρασία στην αίθουσα του laser είναι χαμηλή και να αποφύγετε μάλλινα και χνουδωτά ρούχα.
- Την ημέρα του χειρουργείου δεν πρέπει να χρησιμοποιήσετε κολώνια ή άρωμα.
- Αγοράστε κολλύρια TOBRADEX και THERA TEARS που θα χρησιμοποιηθούν μετά την επέμβαση.
Μετεγχειρητικές οδηγίες για τη μέθοδο LASIK
Οδηγίες αμέσως μετά την επέμβαση
- Σήμερα θα βλέπετε θαμπά, αύριο η όραση θα καθαρίσει
- Για τρεις (3) ημέρες δεν πρέπει να αγγίζετε τα μάτια επ΄ουδενί (ούτε νερό)
- Σήμερα κοιμάστε πολύ
- Για 3 ημέρες κοιμάστε με τις καλύπτρες
- Το κολλύριο TOBRADEX (1-2 σταγόνες στο κάθε μάτι) ανά ώρα σήμερα και αύριο όσο είστε ξύπνιος/α (τουλάχιστον ….. φορές σήμερα και ….. αύριο )
- Τεχνητά δάκρυα THERA TEARS πολύ συχνά (από αύριο)
- Φοράτε γυαλιά ηλίου
- Αύριο το πρωί στο ιατρείο
Μετεγχειρητικές οδηγίες
Ο ασθενής πρέπει:
- Να μη τρίβει τα μάτια του.
- Φροντίστε να υπάρχει συνοδός για την επιστροφή στο σπίτι.
- Να προσπαθήσει να κοιμηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο την πρώτη μέρα.
- Να κοιμάται με τις καλύπτρες τις πρώτες 3 ημέρες
- Να μην χρησιμοποιεί καλλυντικά για μια εβδομάδα μετά την επέμβαση.
- Να μην οδηγήσει μέχρι να σιγουρευτεί για την όρασή του.
- Να μην χρησιμοποιεί προϊόντα όπως σαπούνι προσώπου και σαμπουάν για μία εβδομάδα.
- Να μη βρεθεί σε μέρος με καπνό για τρεις ημέρες τουλάχιστον μετά την χειρουργική επέμβαση.
- Αποφύγετε να εκτίθεσθε σε βρωμιά ,σκόνη ή μολύνσεις.
- Να μην κολυμπήσει για τρεις εβδομάδες. Μπορεί να κάνει μπάνιο ή ντους, να προσέξει όμως μην μπει νερό στα μάτια του.
- Να ακολουθήσει τη θεραπευτική αγωγή με κολλύρια, την οποία θα ανανεώσει ο θεράπων ιατρός του, Κος Σμαχλίου.
Πιθανά μετεγχειρητικά συμπτώματα:
- Ευαισθησία στο φως.
- Δακρύρροια.
- Ερυθρότητα.
- Αίσθηση ξένου σώματος στο μάτι.
- Πόνος (μόνο με τη μέθοδο P.R.K.)
- Διακυμάνσεις στο επίπεδο της όρασης (παροδικές) τον πρώτο μήνα.
- Ενοχλήσεις την βραδινή όραση.
Γυαλιά μετά απο LASIK
Χιλιάδες άνθρωποι που έχουν κάνει LASIK είναι ευχαριστημένοι με τα αποτελέσματα. Η μεγάλη πλειοψηφία έχει πλήρως ανεξαρτοποιηθεί από τα γυαλιά, για τις περισσότερες από τις καθημερινές ασχολίες τους.
Άτομα άνω των 45 ετών που έχουν υποβληθεί σε LASIK, πιθανώς να έχουν πρόβλημα υπερμετρωπίας, όπως και άλλοι άνθρωποι της ηλικίας τους (εκτός αν έχει εφαρμοστεί το σύστημα ΜΟNOVISION, όπου το ένα μάτι αφήνεται ελαφρώς μυωπικό για να εξουδετερώνει μέρος της πρεσβυωπίας).
Σε ένα μικρό ποσοστό η ανάγκη για γυαλιά παραμένει, συνήθως σε ασθενείς με περίπλοκα ή έντονα προβλήματα μυωπίας, αστιγματισμού ή υπερμετρωπίας. Πολλοί από αυτούς επιλέγουν να χρησιμοποιούν βοηθητικά γυαλιά μετά την επέμβαση, για μερικές ώρες της ημέρας ή για ειδικές ασχολίες. Σε άλλους και αν το επιθυμούν, μετά από την πάροδο 6 μηνών μπορεί να εφαρμοστεί συμπληρωματική θεραπεία LASER για διόρθωση της υπολειπόμενης μυωπίας.
Τι είναι η υπερφυσική όραση; (Supernatural Vision)
Μέχρι σήμερα ο απόλυτος στόχος των γυαλιών, των φακών και της διαθλαστικής χειρουργικής με LASER ήταν τα 10/10, το υποτιθέμενο 100% της ανθρώπινης όρασης. Παρ’ όλα αυτά από πολλά χρόνια είναι γνωστό ότι οι δυνατότητες του ανθρώπινου κερατοειδούς και του εγκεφάλου είναι για όραση πολύ καλύτερη από 10/10 (12 έως 15/10 δηλ. 150%), και απλά οι περιορισμοί του οπτικού συστήματος του ματιού δεν αφήνουν τον αμφιβληστροειδή και τον εγκέφαλο να δείξουν τις δυνατότητές τους.
Με την καινούργια τεχνολογία των Lasers και των διαθλασιομέτρων και την εμφάνιση των κυματοδομών και την τεχνολογία WAVEFRONT είναι πλέον δυνατή η πλήρης διόρθωση όλων των ατελειών του οπτικού συστήματος του ματιού, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να μπορεί η ιατρική τεχνολογία να χαρίζει όραση πάνω και από το κανονικό δηλαδή την λεγόμενη supernatural «υπερφυσική» όραση. Είναι μία τεχνολογία η οποία εξελίσσεται συνεχώς και η οποία σε ετήσια βάση δίνει ευοίωνα μηνύματα σε όλους τους ανθρώπους που ταλαιπωρούνται με τα διαθλαστικά τους προβλήματα.
Άλλες εναλλακτικές θεραπείες για διαθλαστική χειρουργική
- Για άτομα με ακραία διαθλαστικά προβλήματα (μυωπίες πάνω από 10 βαθμούς, υπερμετρωπίες πάνω από 5 βαθμούς κτλ.) που είναι πέραν των ορίων διορθώσεων με Lasers εφαρμόζεται η μέθοδος της εφαρμογής ενδοφακών επαφής (ICL), οι οποίοι τοποθετούνται μέσα στο μάτι μπροστά από τον κρυσταλλοειδή φακό του ματιού για διόρθωση όλων ή μεγάλου μέρους των προβλημάτων.
- Πολλές φορές εφαρμόζεται η μέθοδος ΒΙOPTICS, για πολύ υψηλές μυωπίες (πάνω από 10 βαθμούς), και υψηλές υπερμετρωπίες (πάνω από 6 βαθμούς), όπου γίνεται συνδυασμός 2 διαφορετικών διαθλαστικών επεμβάσεων, συνήθως εμφύτευση ενδοφακού επαφής μέσα στο μάτι για την διόρθωση του μεγαλυτέρου μέρους του προβλήματος και στην συνέχεια διόρθωση των μικρών διαθλαστικών υπολοίπων με LASIK.
- Ενδοκερατικοί δακτύλιοι (Intacts): Πρόκειται περί μικρών πλαστικών ημικυκλικών δακτυλίων οι οποίοι εμφυτεύονται στο στρώμα του κερατοειδούς και βελτιώνουν απλές μικρές μυωπίες έως 3 βαθμούς. Έχουν το πλεονέκτημα ότι αλλάζουν ή αφαιρούνται εύκολα από το μάτι (αναστρέψιμη μέθοδος).
- Αστιγματικές κερατικές τομές: Πρόκειται για τοξοειδείς μικρές τομές στην επιφάνεια του κερατοειδούς κατά τον άξονα του αστιγματισμού με σκοπό την διόρθωσή του. Γίνεται με τοπική αναισθησία σε χειρουργεία μιας ημέρας.
Πρότυπο Έντυπο Συγκατάθεσης για διαθλαστική χειρουργική
Παρακαλώ διαβάστε τα παρακάτω και σημειώστε δίπλα υποδηλώνοντας ότι κατανοήσατε:
- Η διαθλαστική χειρουργική δεν ενδείκνυται κατά την εγκυμοσύνη, την γαλουχία ή αν σχεδιάζεται εγκυμοσύνη στους επόμενους δύο μήνες.
- Οι φακοί επαφής πρέπει να αφαιρεθούν πριν τον προεγχειρητικό έλεγχο και την επέμβαση (μία εβδομάδα για μαλακούς και τορικούς φακούς και δύο εβδομάδες για ημίσκληρους και σκληρούς φακούς ).
- Μη φοράτε την ημέρα της επέμβασης μάλλινα ρούχα ή αρώματα που εξατμίζονται.
- Δεν θα μπορέσετε να οδηγήσετε την ημέρα της επέμβασης κανονίστε μεταφορικό μέσο εκ των προτέρων.
- Αποφύγετε επίμονες εργασίες την ημέρα της επέμβασης και την νύχτα μετά από αυτήν.
- Η όραση σας μπορεί να είναι θολή για μια εβδομάδα μετά την επέμβαση. Η οδήγηση και το διάβασμα μπορεί να μην είναι δυνατά σε αυτό το διάστημα.
- Η διαθλαστική χειρουργική δεν είναι 100% προβλέψιμη. Περαιτέρω θεραπεία μπορεί να είναι αναγκαία.
- Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται γυαλιά για κοντινές εργασίες μετά τα 45˙ η διαθλαστική χειρουργική δεν θα αποτρέψει αυτή την εξέλιξη.
- Ο προεγχειρητικός έλεγχος διαρκεί περίπου 2 ώρες και την ημέρα της επέμβασης θα παραμείνετε στο κέντρο για περίπου 4 ώρες.
- Ο γιατρός μου έχει εξηγήσει πλήρως τη φύση της επέμβασης, καθώς και τα οφέλη και τα ρίσκα που περιμένω.
- Κατά τη διάρκεια της επέμβασης εξουσιοδοτώ τον ιατρό μου να αναλάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία κρίνει απαραίτητη για την καλή έκβαση της επέμβασης.