Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι χειρουργοί αποφεύγουν να τοποθετήσουν νέους τύπους ενδοφακών που διορθώνουν την πρεσβυωπία σε ασθενείς με γλαύκωμα. Αν και αυτό έχει μια βάση, υπάρχουν πολλές θετικές αναφορές για τοποθέτηση νέων ενδοφακών διευρυμένου βάθους πεδίου (EDOF ενδοφακοί) σε ασθενείς με ήπιο ή καλά ρυθμιζόμενο γλαύκωμα.
Επίσης, η νέα αυτή γενιά ενδοφακών μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερο εύρος πεδίου οράσεως ακόμη και σε ασθενείς που πάσχουν από γλαύκωμα προχωρημένου σταδίου.
Τι συμβαίνει σε αρχόμενα στάδια γλαυκώματος;
Σε αρχόμενα στάδια γλαυκώματος, οι ασθενείς αρχίζουν να χάνουν μια ομάδα νευρικών κυττάρων του αμφιβληστροειδούς, τα οποία ονομάζονται γαγγλιακά, όπως επίσης και πάχος στιβάδας νευρικών ινών του αμφιβληστροειδούς. Δυστυχώς τα νευρικά κύτταρα που χάνονται δεν αναπληρώνονται. (Εικόνα 1)
Εικόνα 1: Πάνω: Αξιολόγηση γλαυκώματος με οπτική τομογραφία συνοχής OCT, Κάτω: Εικόνα οπτικής θηλής κατά τη βυθοσκόπηση
Αυτές οι αλλαγές οδηγούν σε απώλεια της ευαισθησίας αντίθεσης (contrast sensitivity), η οποία συμβαίνει σιγά-σιγά, δε γίνεται εύκολα αντιληπτή από τον ασθενή, αφού αφορούν την περιφερική και όχι την κεντρική όραση και συνήθως συμβαίνει πριν εμείς εξετάσουμε και αξιολογήσουμε το οπτικό πεδίο του ασθενούς. Η μείωση της ευαισθησίας αντίθεσης αναφέρεται συχνά από τους ασθενείς ως σύμπτωμα δυσκολίας σε δραστηριότητες κατά τις απογευματινές και νυχτερινές ώρες.
Οι περισσότεροι ενδοφακοί που διορθώνουν την πρεσβυωπία μειώνουν ελαφρώς την ευαισθησία στην αντίθεση κατά τη μακρινή όραση. Υγιή μάτια μπορεί να μην προσέξουν καν αυτή τη μικρή μεταβολή μετεγχειρητικά. Ωστόσο σε γλαυκωματικούς ασθενείς που έχει ήδη μειωθεί η ευαισθησία αντίθεσης εξαιτίας της πάθησης, η τοποθέτηση ενός τέτοιου ενδοφακού μπορεί να επιδεινώσει την ποιότητα της όρασής τους σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.
Βέβαια η πρόοδος της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια έχει εξελίξει αρκετά τους σχεδιασμούς των ενδοφακώνδιευρυμένου βάθους πεδίου, που διορθώνουν την πρεσβυωπία (Εικόνα 2). Συγκεκριμένα, η νέας γενιάς ενδοφακοί μειώνουν την ευαισθησία αντίθεσης στην μακρινή όραση κατά μόλις 7%, σε αντίθεση με παλαιότερες γενιές ενδοφακών που μείωναν την αντίθεση σε 15 ή και 20%. Με τη μικρή μείωση της ευαισθησίας αντίθεσης σε μόλις 7% ένας έμπειρος χειρουργός μπορεί να αισθάνεται ασφαλής να τοποθετήσει ένα νέας γενιάς ενδοφακό που διορθώσει την πρεσβυωπία σε ασθενή με ήπια γλαυκωματική βλάβη ή σε κάποιον ασθενή που διατηρεί την ενδοφθάλμια πίεσή του (ΕΟΠ) σε χαμηλά επίπεδα υπό αγωγή.
Εικόνα 2: Σχεδιασμός EDOF ενδοφακού
Τι κάνουμε σε ασθενείς με προχωρημένο γλαύκωμα;
Σε ασθενείς που έχουν μέτριες ή προχωρημένες γλαυκωματικές αλλοιώσεις ή που το γλαύκωμα δεν είναι ρυθμισμένο με αγωγή, οι νέοι ενδοφακοί διευρυμένου βάθους πεδίου δεν αποτελούν καλή επιλογή. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες νέες επιλογές ενδοφακών για τους ασθενείς αυτούς. Οι νέοι αυτοί ενδοφακοί αποτελούν τη νέα γενιά μονοεστιακών ενδοφακών διευρυμένου βάθους πεδίου που δίνουν έμφαση στην μακρινή και ενδιάμεση όραση (όραση για τον υπολογιστή) και έχουν τέτοιο σχεδιασμό που δεν αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στην ευαισθησία αντίθεσης ή στη νυχτερινή όραση. Έτσι οι ασθενείς με προχωρημένο ή όχι καλά ρυθμισμένο γλαύκωμα μπορεί να μην είναι καλοί υποψήφιοι για ενδοφακούς διευρυμένου βάθους πεδίου (EDOF), αλλά μπορούν να επωφεληθούν από αυτή τη νέα γενιά μονοεστιακών EDOF ενδοφακών, οι οποίοι είναι ήδη σε ανάπτυξη.
Συμπερασματικά λοιπόν οι ασθενείς που επιθυμούν να απαλλαγούν από τα γυαλιά τους μετά την επέμβαση του καταρράκτη μπορούν να σκεφτούν τους νέας γενιάς ενδοφακούς διευρυμένου βάθους πεδίου (EDOF), ακόμη κι αν έχουν ήπιο, μέτριο ή προχωρημένο γλαύκωμα. Ο χειρουργός οφθαλμίατρος θα σας εξετάσει προεγχειρητικά και θα σας προτείνει τον κατάλληλο σχεδιασμό διευρυμένου βάθους πεδίου ενδοφακό για την αντιμετώπιση του καταρράκτη, ανάλογα με τις ανάγκες του ματιού σας όσον αφορά το γλαύκωμα, αλλά και της καθημερινότητάς σας και των προσδοκιών σας.